مهندسی معکوس چیست (قسمت اول )

مهندسی حرفه ای مرکب از طراحی ، تولید ، ساخت و ساز و مدیریت زمان ،مواد و هزینه هاست.

در سطحی بالاتر ، مهندسی به دو دسته تقسیم می شود . مهندسی پیش رو و مهندسی پس رو (مهندسی معکوس ) .

مهندسی پیش رو (FORWARD) همان روش سنتی مهندسی است. در این روش ، ایده ای منطقی و مقرون به صرفه و مفید تبدیل به یک طرح می شود . طرح ها اصلاح میشوند و به خط تولید فرستاده می شوند . نمونه سازی اولیه و مدل سازی صورت می گیرد و در نهایت یک محصول به بازار معرفی می شود. اما همیشه با این روند نمی توان محصولات مورد نیاز را  تولید نمود.در بسیاری از موارد با قطعاتی روبرو می شویم که اطلاعات فنی  لازم برای تولید آن ها را نداریم . در این هنگام راه حل مهندسی معکوس است.

فرایند نسخه برداری از یک قطعه یا محصول ، بدون دسترسی به اطلاعات فنی ، نقشه ها و مدل های کامپیوتری آن ، مهندسی معکوس نامیده می شود .

مهندسی معکوس را می توان فرایند آنالیز محصول با اهداف زیر نامید.

شناسایی اجزا و قطعات تشکیل دهنده و ارتباط بین آن ها

تهیه نقشه ، مدل کامپیوتری و طرح از قطعه

آنالیز مواد سازنده قطعه و خصوصیات فیزیکی آن ها

بازسازی قطعه به فرمی دیگر و یا حتی در سطحی بالاتر از نمونه اولیه

مهندسی معکوس در بسیاری از زمینه های مهندسی بسیار رایج است . در ادامه به  بعضی از این زمینه ها اشاره شده است .

  صنعت سرگرمی و بازی های رایانه ای

و اپلیکیشن ها و نرم افزارهای موبایل و رایانه

خودروسازی

صنایع نظامی

صنایع شیمیایی

طراحی های مکانیکی

صنایع الکتریکی

کمپانی ها چگونه از مهندسی معکوس استفاده میکنند ؟

در همه ی این موارد ، به وفور شاهد مهندسی معکوس می باشیم . به طور مثال وقتی یک خودرو وارد بازار میشود ، کمپانی خودروسازی دیگری یک نسخه از آن را می خرد. نسخه خریداری شده از هم باز شده و به تک تک قطعات تشکیل دهنده آن تقسیم  می شود. نتیجه این است که می توان به نحوه عملکرد و ساز و کار  اجزای مختلف آن خودرو پی  برد .

در مرحله بعد در صورت مقرون به صرفه بودن میتوان از اجزای مختلف نقشه و مدل تهیه کرد . یا یک شرکت محصولات شمیایی می تواند با مهندسی معکوس حق انحصاری تولید یک محصول از رقیب خود را بشکند . این کار با پی بردن به فرایند تولید و مواد تشکیل دهنده صورت میگیرد .

در ساختمان سازی نیز مواردی از این قبیل وجود دارد. بسیاری از بنا ها با لهام گرفتن از بناهای قدیمی ساخته شده اند.

نکته قابل توجه این است که این عمل کاملا قانونی می باشد.  البته ابن به این معنا نمی باشد که مهندسی معکوس همواره به صرفه است . گاهی اوقات مدل سازی وساخت یک قطعه به صرفه تر از مهندسی معکوس نمونه مشابه است .

گاهی اوقات طراحان ایده ی خود را با گل ، چوب یا … ارائه میدهند. اما در همه موارد یک مدل CAD  برای ساخت و تولید لازم است . هیچ تضمینی وجود ندارد که مدل  CAD تولید شده برای یک مدل ، همه ی جزئیات را ارائه دهد . ممکن است اشتباهات و کاستی هایی در مدل CAD وجود داشته باشد . چون این مدل بر اساس نمونه فیزیکی ساخنه نشده است . بلکه این مدل بر اساس طرح ذهنی طراح تولید شده است . این در حالی است که این اشکالات در مهندسی معکوس وجود ندارد. زیرا در مهندسی معکوس یک مدل فیزیکی ، اسکن میشود . این مدل چون از یک نمونه فیزیکی ساخته شده است ، تقریبا فاقد اشکالات ساختاری است .

مراحل اصلی که در همه روشهای مهندسی معکوس باید طی شوند ، سه مرحله هستند. 

اسکن کردن

پردازش نقاط اسکن شده 

شبیه سازی مدل هندسی 

در مهندسی معکوس باید موارد زیر در نظر گرفته شوند: 

تعداد قطعاتی که نیاز به اسکن گرفتن دارند

اندازه قطعه کاری و بررسی کوچک یا بزرگ بودن آن 

پیچیدگی فرم قطعه کار 

جنس قطعه کار

کیفیت سطح قطعات کاری

فرم هندسی قطعات 

دقت مورد نیاز در اندازه گیری ها 

 دلایل استفاده از مهندسی معکوس : 

عدم دسترسی به سازنده اصلی 

توقف روند تولید قطعه مورد نظر

ایجاد مدل سه بعدی از قطعه 

عدم دسترسی به مدارک فنی قطعه 

بهبود کیفیت قطعات ساخته شده 

کنترل کیفیت قطعه 

و …

نویسنده : امیررضا محمدی